PİRİNÇ LEVHA - LAMA

PİRİNÇ LEVHALARIN YAKLAŞIK AĞIRLIK CETVELİ			PİRİNÇ LAMALARIN YAKLAŞIK AĞIRLIK CETVELİ
LEVHA Kalınlık mm	Kg/m2		Kalınlık mm	Kg/m	Kalınlık mm	Kg/m
0,10	0,850		3x10	0,255	10x20	1,700
0,15	1,275		3x15	0,385	10x25	2,125
0,20	1,700		3x20	0,510	10x30	2,550
0,25	2,125		3x25	0,640	10x40	3,400
0,30	2,550		3x30	0,765	10x50	4,250
0,35	2,975		4x10	0,340	10x60	5,100
0,40	3,400		4x15	0,510	10x80	6,800
0,50	4,250		4x20	0,680	10x100	8,500
0,60	5,100		4x25	0,850	15x30	3,825
0,70	5,950		4x30	1,020	15x40	5,100
0,80	6,800		5x10	0,425	15x60	7,650
0,90	7,650		5x15	0,640	15x80	10,200
1,00	8,500		5x20	0,850	15x100	12,730
1,20	10,200		5x25	1,065	20x30	5,100
1,50	12,750		5x30	1,275	20x40	6,800
2,00	17,000		5x40	1,700	20x50	8,500
3,00	25,500		5x50	2,125	20x60	10,200
4,00	34,000		6x10	0,510	20x80	13,600
5,00	42,500		6x15	0,765	20x100	17,000
6,00	51,000		6x20	1,020	30x50	12,750
8,00	68,000		6x25	1,275	30x70	17,850
10,00	85,000		6x30	1,530	30x80	20,400
			6x40	2,040	30x100	25,500
			6x50	2,550	40x60	20,400
			8x20	1,360	40x80	27,200
			8x25	1,700	40x100	34,000
			8x30	2,040	50x100	42,500
			8x40	2,720
			8x50	3,400

 

Bakırın en önemli alaşımı, çinko ile yapmış olduğu pirinçtir. Çinko fiyatının düşük olması nedeniyle bu alaşım, geniş kullanım alanına sahiptir. Genel olarak bakır- çinko alaşımları iki ana guruba ayrılır: dövme ve dökme alaşımları.

Dövme alaşımları:pirinç içindeki çinko miktarı arttıkça , dayanım ve uzama yeteneği artar ve yaklaşık %30 çinkoda en iyi değere ulaşılır. Çinko miktarının artmasıyla soğuk şekil bu iki gurup arasında soğuk ve sıcak şekil değiştirmeye aynı miktarda uyan çeşitler yer alırlar. İç yapısında % 40’tan fazla çinko bulunduran pirinçler sıcak şekil değiştirmeye daha iyi uyar . bunların değiştirme yeteneği azalır. Buna karşılık sıcak şekil değiştirme yeteneği yükselir. Bu alaşımın çeşitleri iki ana gurupta toplanır.

Basınçlı pirinçler:çekme, basma yığma, haddeleme ve ezme yoluyla yapılan soğuk şekil verme işlemlerinin ana alaşımıdır. Bu işlemler esnasında, kuvvetli bir soğuk sertleşme meydana gelir ve alaşımın sertliği yükselir. Talaş kaldırma işlemine daha iyi uyması gereken parçalar için iç yapısında kurşun bulunan çeşit kullanılır.

Çinko miktarı az olan çeşitlerin derin çekme yeteneği daha iyidir. Bunların renkleri bakırın kırmızımsına daha yakındır.

Otomat pirinçleri:Talaş kaldırma ile biçimlendirilecek iş parçalarının ana alaşımıdır. Düşük çinko miktarı olanları , perçinleme, kenetleme ve eğme yoluyla biçimlendirilebilir. Kullanım alanı , daha çok şekil değiştirmeye ihtiyaç göstermeyen ince cidarlı kalıpla dövme parçaları ve sürekli pres profilleridir.

Dökme alaşımları: dökme pirinçlerin , döküldükten sonra talaş kaldırma yoluyla işlenmeleri gerekir. Bu nedenle homojen olmayan yapıları vardır. %55-85 bakır ile bir miktar kurşun iç yapıda bulunur.

deniz suyuna dayanıklı olması nedeniyle, gemi sanayisinde kullanılır ve lehimlenebilir. Düşük dayanım , yüksek uzama yeteneğine sahiptir. Çinko miktarının artmasıyla, korozyona karşı dayanımda azalır. Ancak şehir sularına karşı dayanıklıdır. Bu özellikleri nedeniyle gaz ve su armatürlerinin yapımında kullanılır.

Bakırın çinko ile yapmış olduğu alaşıma alüminyum ilavesiyle, yüksek dayanımlı bir malzeme ortaya çıkar. Bu alaşım, deniz suyuna ve korozyona dayanıklıdır. Karışık biçimli parça-lar için kum kokil ve basınçlı döküm yoluyla üretilir.

Bakır- çinko alaşımlarının ortak adı. Oldukça sert ve kolay işlenebilen bir malzemedir ve çok eski tarihlerden beri kullanıla gelmiştir. Günümüze kalan en eski pirinç malzeme kalamin pirincidir ve Neolitik çağa tarihlendirilmiştir; bu alaşımın çinko ve bakır cevherleri karışımının indirgenmesi yoluyla elde edildiği sanılmaktadır. Bazı eski kitaplarda , bu arada kitab-ı mukaddes’te pirinç ,zaman zaman bakır ve kalay alaşımı olan tuncun yerine kullanılmıştır.

Alaşımın özellikleri: pirincin dövülebilirliği içerdiği bakır miktarına bağlıdır ; %55’ten az bakır içeren pirinçler sıcak yada soğuk yöntemlerle işlenemez . beyaz pirinç olarak adlandırılan bu tür pirinçler toz haline getirilerek sert lehim işlemlerinde kullanmanın ötesinde sanayide fazlaca öneme sahip değildirler. Beyaz pirinçlerden, basınçlı döküm işlemlerinde kullanılan bazı alaşımların hazırlanmasında yararlanılır. Dövülgen pirinçler ise, soğuk olarak işlenebilen ve çoğunlukla %62’nin üzerinde bakır içeren tombak (yaprak yaldızı) ile bakır oranı düşük olan ve sıcak işlem gerektiren “MUNTZ” metali olarak başlıca iki gurupta yer alan alfa pirinçleri son derece üstün soğuk işlem özelliklerine sahiptir ve bu nedenle pim, vida ve cıvata yapımında yaygın olarak kullanılır . Beta pirinçlerinin çinko oranı daha yüksektir ve bu nedenle de bu alaşımlar daha az sünek ama daha dayanıklıdır; bunlar özellikle musluk vanası, su püskürtmeci kafası , kapı ve pencere kolu ve menteşesi ile benzeri bağlantı parçalarının yapımında kullanılır. Bir üçüncü pirinç gurubu da malzemenin fiziksel yada mekanik özelliklerini yenime karşı dayanıklılığını yada işlenebilme özelliklerini arttırmak yada malzemeye renk kazandırmak amacıyla alaşıma bakır ve çinko dışındaki bazı elementlerin de katılması yoluyla hazırlanan özel pirinçlerdir. Başlıca özel pirinç türleri, yenime karşı son derece dayanıklı olan alüminyumlu pirinçler; beyaz yada gümüş renkli nikelli pirinçlerdir.